Opning av Dag Bratbergsengens utstilling i
Galleri Zink på Lillehammer 31. mai kl. 1700.
Den største feilgrep ein forfattar kan gjera når han skal opne ei keramikkutstilling, er sannsynlegvis at han gir seg til å tre sine eigne forteljingar ned over hovudet på skulpturane. Det kunne i og for seg vera freistande fordi Dag lenge i livet har vore nokså ordknapp om det han held på med, men med boka rå.vare som også blir lansert i dag, er dette eit tilbakelagt kapittel, og ein mild advarsel om at forfattarens oppgåve verken er å dikte i denne samanhengen, det er det opphavsmannen som skal stå for, og lesaren som skal fullføre, slik som det er, og skal skje med all god kunst, anten det er språket som er materialet, eller leira.
Det er altså om lag ti år sidan Dag, min fetter, forlét dreiebenken og i ei tung stund, med ein leirklump mellom hendene, kanskje nærast i vanvare, forma ein fugl som kona Grethe syntest var så fin at han begynte på ein ny etappe i si kunstneriske utvikling. Etter kvart fekk figurane katteaktige trekk, men litt etter litt tok han dei sprikande øyra ned, og så begynte dei å likne meir og meir på den arten vi kallar menneske.
Men er dei av same slag som oss? Med andre ord: Kvar kjem dei frå, og kvar er dei på veg?
Det første er eg ikkje sikker på at dei veit sjølve ein gong, i motsetning til oss. Men med oss har dei til felles at dei ikkje veit kvar dei skal ende ein gong. Enda dei stadig opptrer på eiga hand, har eg eit inntrykk av at dei helst ville vera saman, eller koma fram til same stad. Utstillinga slår meg med sterke relasjonar, dei er ein flokk, og dei søker mot flokken, men somme gonger prøver dei berre å finne ein einaste venn å vera saman med. Dei er eit produkt av to møte. Det første møtet skjer mellom kunstnaren og materialet, der kunstnaren seier at ein sekk med leire er også ein haug med forteljingar, men desse forteljingane blir først til når skulpturen har fått form, er brend og har fått namn. Det andre møtet er møtet mellom skulpturen og betraktaren, og den dialogen som kan oppstå da, vil heilt sikkert føre til at somme av oss vil at dialogen skal vare. Eg trur ikkje eg går for langt om eg seier at dei djupast sett, deler nokre menneskelege eksistensielle eigenskapar, dei er ein tanke resignerte, men dei kan ikkje halde opp med å håpe at noko kan bli annleis, og dei kan ikkje la vera å lengte etter noko som ikkje er. Dei er meditative og ettertenksame, men i motsetning til altfor mykje som blir skapt no, både i leire og i ord, er dei ekspressive, kommunikative, dei vil ha oss i tale, og dei vil at vi skal tala til dei. For om vi gjer det, vil vi kanskje seia ting vi elles ikkje ville at sagt og tenke samanhengar vi hittil ikkje har tenkt.
Eg frydar meg over å sjå ein meir enn seksti år gammal kunstnar som framleis er i rivande utvikling, som utan tvil får eit sterkare og sterkare nedslag blant publikum, som ikkje anar kvar han er på veg, men desto sikrare på at han skal halde fram på den vegen, same kvar det vil føre han og same kva det vil koste. Der møter det kunstneriske det menneskelege, og der møter kunsten oss, og slik oppstår ny erkjenning, enda vi heller ikkje anar kva vi er her for og kvar vi skal. Og kanskje vil det gå skulpturane til Dag på deira endelause reise som diktaren eingong skreiv: Og når vi eingong kjem fram til målet, viser det seg å vera staden vi kom frå, og vi synest vi ser den som for første gong.
Med dette erklærer eg denne fantastiske utstillinga for opna.
Edvard Hoem